Ubuntu Nedir ?

Ubuntu, Linux çekirdeği temel alınarak geliştirilen açık kaynak kodlu, özgür ve ücretsiz bir işletim sistemidir. Ubuntu’yu indirip bir USB hafıza veya DVD yardımıyla bilgisayarınıza kurup kullanabilirsiniz.

Ubuntu’nun ilk kararlı masaüstü sürümü 2004 senesinde yayınlanmıştır. Masaüstü, sunucu, bulut ve nesnelerin internetine yönelik olarak geliştirilen türevleri bulunur. Günümüzde on milyonlarca masaüstü-dizüstü bilgisayarda ve yüz milyonlarca cihazda (sunucu, bulut, iOT, dron, otomobil vb.) kullanılmaktadır.

Kimler tarafınca geliştiriliyor ?

Ubuntu projesi, Linux ve özgür yazılımın, bilgisayar kullanıcılarının gmeşhurk yaşamının bir parçası haline gelmesi amacıyla(kaynak) güney Afrikalı girişimci Mark Shuttleworth öncülüğünde, bu fakatç için kurduğu Canonical Ltd. Firması bünyesinde 2004 yılında başlatılmıştır. Ubuntu günümüzde gene Mark Shuttleworth yönetiminde Canonical ve gönüllü Ubuntu topluluğu tarafından geliştirilmektedir.

Ücretli midir ?

Hayır, Ubuntu hem ev bununla birlikte işyerinde kullanım için tamamen ücretsiz olarak indirilebilir ve kullanılabilir. Ubuntu’yu, bir lisans kısıtlaması olmaksızın arzu ettiğiniz sayıda bilgisayara kurabilir ve kullanabilirsiniz. Ek olarak gösterilen güncellemeler için ve sürüm yükseltmek için hiçbir ücret ödemezsiniz.
Canonical Limited, Ubuntu’yu devamlı ücretsiz tutacağına dair söz vermektedir.(kaynak) Verilen söz bir yana Ubuntu bünyesinde geliştirilen kodlar GNU Genel Kamu Lisansı isimli bir özgür yazılım lisansı ile lisanslanmıştır. Bu lisans Ubuntu’nun ücretli olmasına bir engel değildir, karşı da değildir sadece lisans gereğince söz mevzusu kodlar adeta bir kamu malı benzer biçimde her insana aittir. Canonical, Ubuntu’nun yalnızca marka haklarına haizdir. Beklemedik bir şekilde Ubuntu’nun ileride bir gün ücretli hale geldiğini kabul edelim, bu durumda bile kaynak kodları her insana ait olduğu için, herhangi bir kişi, topluluk ya da kuruluş Ubuntu’nun mevcut kodlarını kopyalayarak farklı bir isim altında yayınlayıp sürdürebilir, ücretsiz dağıtabilir.

Canonical, Ubuntu işletim sisteminin satışından değil; bulut, sunucu, masaüstü gibi türevlerinin kullanımı konusunda profesyonel destek almak isteyen kuruluşlardan, bulut ve sunucu sistemlere yönelik geliştirdiği çeşitli yönetimsel yazılımların satışından gelir elde etmektedir.

Türkçe desteği var mıdır ?

Ubuntu’nun %99’luk kısmı Türkçe dil desteğine haizdir. Ubuntu ile gelen uygulamaların da birbir çok Türkçe dil desteğine sahiptir. Ubuntu kurulumu esnasında web bağlantınız olursa Türkçe dil paketleri otomatikman İnternetten indirilerek kurulacaktır. Ubuntu kurulumu esnasında dil paketlerini kurmasanız bile kurulum sonrasında Ayarlar > Dil Desteği (İngilizce: Settings > Language Support) yolunu izleyerek Türkçe dil paketlerini yükleyebilirsiniz.

Ubuntu benim bilgisayarım için uygun mudur ?

Ubuntu için tavsiye edilen minimum sistem gereksinimleri şöyledir:kaynak

2 GHz çift çekirdek işlemci
2 GB RAM bellek
25 GB boş durağan disk alanı
İnternet erişimi tavsiye edilir
gerekli minimum sistem gereksinimlerini karşılayamayan eski bilgisayarlar için, resmi olarak tanınan Ubuntu türevlerinden Lubuntu veya Xubuntu’yu kullanılabilir. Bu türevleri, hafif bir masaüstü ortamı (LXDE, Xfce) ile geldiklerinden dolayı epey düşük sistem kaynağı tüketirler.

Nasıl edinebilirim ?

Ubuntu’nun son gösterilen masaüstü sürümünü buradan indirebilirsiniz. İndirdiğiniz Ubuntu kalıp dosyasını Kurulum sayfasında anlatıldığı benzer biçimde bir USB belleğe yahut boş bir DVD’ye yazdırarak kendi Ubuntu USB belleğinizi ya da Ubuntu DVD’nizi hazırlayabilirsiniz. Ardından gene kurulum sayfasında anlatılan yönergeleri takip ederek bilgisayarınıza yükleyebilirsiniz.

Windows’un yanına Ubuntu yükleyip her ikisini de kullanabilir miyim ?

Ubuntu ve Windows yüklü bir bilgisayarda açılışta işletim sistemi seçme monitörüEvet. Bilgisayarınızın durağan disk boyutu el verdiği müddetçe iki yahut daha çok sayıda işletim sistemi kurup kullanmanız mümkündür. Bilgisayarınıza Windows ve Ubuntu kurmanız halinde, bilgisayarı her açmış olduğunızda (ya da yeniden başlattığınızda) yandaki resimde görüldüğü benzer biçimde GRUB isminde olan bir önyükleme yazılımı sizi karşılayacak ve bilgisayarı hangi işletim sistemi ile açmak istediğinizi soracaktır. Siz bu menü üzerinden istediğiniz işletim sistemini açıp kullanabilirsiniz.

Bilgisayarınızda iki işletim sisteminin kurulu olması bilgisayarınızı zorlamaz. Çünkü, kurulan işletim sistemleri aynı anda çalışmayacakları için (Sanallaştırma yazılımlarıyla yapılan sanal kurulum durumu hariç) Ubuntu’nun veya Windows’un tekil olarak ihtiyaç duyduğu hafıza, ekran kartı, işlemci vb. Gereksinimlerinden daha güçlü bir sisteme gerek kalmamıştır.

Ubuntu sürüm numaraları neyi ifade eder ?

Sürüm numaraları, sürümün çıktığı yıl ve ayı işaret eder. Örnek olarak Ubuntu 4.10 sürümü, 2004 seneninın 10’uncu ayında sunulmuştur. Sürümün kod adları belirlenirken birinci sözcük sıfat, ikinci sözcük de kimi zaman mitolojik özellikler taşıyan bir hayvan adı olarak belirlenmektedir. Ek olarak sıfat ve isim aynı harfle başlamaktadır. Bir kaç örnek: Hoary Hedgehog (Saygıdeğer Kirpi), Breezy Badger (Umursamaz Porsuk), Hardy Heron (Cüretkar Balıkçıl), Natty Narwhal (Zarif Denizgergedanı)

Ara sürüm nedir? LTS sürüm nedir ?

Ubuntu’nun, hem masaüstü bununla beraber sunucu sistemler için her altı ayda bir yeni sürümü yayınlanır. Her 24 ayda (iki yılda) bir yayınlanan sürümler, LTS sürüm olarak tanımlanır. LTS; (İngilizce açılımı: “Long Term Support”) uzun soluklu Destek sürümlerine verilen addır. LTS sürümlere 5 yıl boyunca güncelleme desteği sunulmaktadır. LTS olmayan yani “ara sürüm” olarak tanımlayabileceğimiz sürümlere ise dokuz ay süresince güvenlik yamaları, geliştirmeleri ve yazılım güncelleştirmeleri desteği sunulmaktadır.

LTS mi yoksa ara sürüm mü tercih etmeliyim ?

Ubuntu’nun resmi sitesindeki Download sayfasında bazı dönemlerde iki çeşit sürümle karşılaşabilirsiniz. Bunlardan birinin yanında “LTS” yazar, öteki ise ara sürümdür. Bir önceki başlıkta belirttiğimiz üzere LTS sürümler 5 yıl süresince sürüm yükseltme gerektirmeksizin desteklenirler. Ara sürümler ise 9 ay desteklenir, bu sürenin nihayetinde güncelleme almaya devam edebilmesi sürüm yükseltme işlemine doğal olarak tutulması gereklidir.

LTS sürümlerde eminlığa daha fazla örutubet verildiği için güncellik olarak uygulamaları geriden takip eder. Eğer beş yıl boyunca yükseltme veya yeniden kurulum ihtiyacı hissetmeden kararlı bir sürüm kullanmak istiyorsanız LTS sürümü seçebilirsiniz. Ara sürümler ise mümkün olan en güncel paketleri barındırır, buna bağlı olarak da hata yaşanması ihtimali LTS sürümlere göre birazcık daha fazla olabilir. Ara sürümlerin dokuz aydan sonra güncelleme alabilmesi için sürüm yükseltme işlemine tabi tutulması gerekir. Sürüm yükseltme işlemi de sistemin kesinlığını negatif etkileyebilir. Yenilikleri takip etmek ve uygulamaların en güncel sürümlerini kullanmak istiyorsanız ara sürümü tercih edebilirsiniz

Türevleri nelerdir ?

Ubuntu’nun geliştiricisi Canonical Ltd. Masaüstü, sunucu, bulut ve nesnelerin internetine (ioT) yönelik olarak Ubuntu Desktop, Ubuntu Server, Ubuntu Cloud, Ubuntu Core isimli türevlerini resmi olarak geliştirmekte ve desteklemektedir. İsteyen fert ve müesseselara ücreti karşılığında teknik destek sağlamaktadır.

Eski bilgisayarlarda da kullanılmaya uygun türevi Lubuntu’dan bir imajUbuntu resmi olarak, GNOME isminde olan bir masaüstü ortamını kullanır. Masaüstü ortamı bir işletim sisteminin görünen yüzünü teşkil eder. Canonical farklı masaüstü ortamı kullanmak isteyen Linux severler için ve daha başka gereksinimlar için farklı türevlerini yayınlamaktadır. Aşağıda sıralanan bu türevler resmi olarak Canonical tarafınca yayınlanmakla beraber kullanıcıları resmi olarak desteklenmez. Bu türevleri kullanan kullanıcılar her türlü hata ve çözüm için sadece ilgili gönüllü topluluklardan destek alabilirler.

Kubuntu: KDE masaüstü ortamını kullanan türevi.
Lubuntu: Düşük sistem kaynağı tüketen LXDE masaüstü ortamını kullanan türevi
Xubuntu: Düşük sistem kaynağı tüketen Xfce masaüstü ortamını kullanan türevi.
Ubuntu MATE: MATE masaüstü ortamını kullanan türevi.
Ubuntu Budgie: Budgie masaüstü ortamını kullanan türevi.
Ubuntu Studio: ustalaşmış video, ses ve grafik düzenleme işlerine yönelik hazırlanan türevi.
UbuntuKylin: Ubuntu’nun Çin’e yönelik olarak yerelleştirilmiş türevidir. Bu türev Çin Halk Cumhuriyeti ile 2013 senesinde yapılan anlaşma ile hayata geçirilmiştir.

Virüs bulaşır mı ?

Zararlı yazılım güvenliği Ubuntu şeklinde Linux tabanlı bir işletim sistemlerinin en güçlü yanlarından biridir. Zararlı yazılımların Unix ve Linux sistemlerin mimarisinden kaynaklanan nedenlere sistemler içinde yayılması bir fazlaca zordur, sadece imkansız değildir.

Linux işletim sistemi, kullanıcılara genel olarak daha güvenli bir çalışma ortamı sunuyor olsa da internet dolandırıcılarının, amaçlarına ulaşmak için (örneğin banka hesaplarını ele geçirmek için) zararlı yazılım yükleme dışında işletim sisteminden bağımsız birçok farklı yöntem kullandıkları aslabir vakit unutulmamalıdır. Bu bağlamda diğer işletim sistemlerde çalışırken olduğu benzer biçimde; dolandırıcılık amaçlı olarak gelebilecek e-posta iletilerine karşı her süre dikkatli olmalı, işlem yapmak için girdiğiniz sitenin, sizi aldatmaya yönelik sahte bir site olup olmadığına dikkat etmelisiniz.

Microsoft Office’de üretilmiş ofis belgelerimi Ubuntu’da düzenleyebilir miyim ?

Ubuntu, dünya çapında milyonlarca birey ve sayısız kuruluş tarafınca kullanılan özgür ve ücretsiz LibreOffice paketini içermektedir. LibreOffice yazılımlarını kullanarak, Microsoft Office’de hazırlanmış belgeleri açabilir, düzenleyebilir ve isterseniz aynı dosya biçimlerinde kayıt yapabilirsiniz. LibreOffice, The Document Foundation (Belge Vakfı) öncülüğünde geliştirilmekte olup Microsoft Office ile büyük ölçüde uyumluluk göstermekte ve Windows ortamından da kullanılabilmektedir.

Ubuntu üzerinde hangi programlama dillerini kullanabilirim ?

Ubuntu pek çok programlama dili ve geliştirme ortamı desteklenmektedir. Ayrıca öteki işletim sistemlerinde kullanmakta olduğunuz, alışık olduğunuz programlama dilleri ve programlama ortamlarının pek çoğunun muadillerini de bulabilirsiniz. Ubuntu üzerinde kullanabileceğiniz programlama dillerinin küçük bir bölümünü şöyle sıralayabiliriz:
C, C++ , Objective-C, Java, Python, Perl, Ruby, Pascal, C#/Mono …

Ubuntu’nun lisansı nedir? Ne anlama gelir ?

Ubuntu projesi bünyesinde geliştirilen kodlar GNU Genel Kamu Lisansı (şu demek oluyor ki GNU GPL) adlı bir özgür yazılım lisansı ile lisanslanmıştır. Özgür yazılım lisansları, yazılımın kullanıcısına ve yazılımın kodlarını kullanmak isteyen kimselere kopyalama, dağıtma, üzerinde çalışma, değişiklik yapma, geliştirme şeklinde çeşitli hak ve özgürlükler vermektedir. Bu lisans yardımıyla, Ubuntu’yu istediğiniz şeklinde kopyalayabilir, kodlarını değiştirip özelleştirebilir, hatta isterseniz ücretli olarak pazarlayabilirsiniz. Sadece! Icra ettiğinız değişiklikleri gene açık kaynak olarak özgür yazılım lisansı ile dağıtmalı ve önceki deposunı belirtmelisiniz. Ubuntu’nun isim ve logosu tescilli bir markadır ve değiştirilen ürünlerin aynı veya marka tesciline zarar verecek şekilde benzeyen bir isim ve logo ile dağıtılmaması gerekmektedir.

Tamamen özgür müdür ?

Ubuntu projesi kapsamında geliştirilen kodlar açık kaynaklıdır ve özgür yazılım lisansları ile lisanslıdır. Bununla birlikte Ubuntu kurulum dosyası bünyesinde az sayıda da olsa özgür olmayan bazı donanım sürücüleri bulunur. Üreticileri tarafından özgür olmayan bir lisansla dağıtılan bazı donanım sürücüleri Ubuntu’nun daha çok kullanıcıya ulaşabilmesi amacıyla Ubuntu kurulum dosyası ile birlikte sunulmaktadır.

Canonical’ın bigün Ubuntu’nun kaynak kodlarını kapatması olası mıdır ?

GPL lisansı ile yayınlanmış kaynak kodların kapatılması mümkün değildir. İstisnai olarak, herhangi biri, GPL lisanslı yazılımının sonraki sürümlerinde, eğer yazılıma dışarıdan (gönüllülerden vb.) bir katkı gelmemiş ise yeni kodları GPL ile dağıtmamayı seçebilir, doğal olarak böyle bir durumda bile o ana kadar üretilen tüm kodlar her zaman GPL lisanslı olarak kalır ve bu kodlar dileyen fert ya da guruplar tarafından yeni bir isim adı altında geliştirilmeye devam edebilir.